Sjoerd Mossou: 'Wat wil Ajax nou zijn? Een commercieel succesvolle talentenfabriek of een club die gewoon prijzen pakt?'

In een groot artikel in het Algemeen Dagblad vraagt Sjoerd Mossou zich af waarom Ajax al jaren geen prijzen meer wint, terwijl het met afstand de rijkste club van het land is. Iets wat in andere landen ondenkbaar is. De columnist ziet meerdere verklaringen. "Overal zitten moeilijke, complexe knopen in de organisatie. Overal lopen wel mannetjes in clubkostuum die ook iets vinden, die ook iets te zeggen willen hebben. Autonoom functioneren kan bijna niemand, hooguit Frank de Boer slaagde er enkele jaren in. Achter haast elke beslissing of aanstelling schuilt bij Ajax wel een zeker politiek belang," aldus Mossou over de eerste reden: de politiek.

Mossou ziet het structureel overschatten van de spelers van Ajax ook als een probleem. "Daar is-ie weer, het volgende weergaloze toptalent van Ajax. Frenkie de Jong? Nooit vertoond in de geschiedenis van de mensheid. Justin Kluivert? Het wachten is alleen nog even tot hij 160 miljoen euro waard is. Het gebeurt vaak zonder ook maar een spoortje van ironie, de media pikken het dankbaar op, en onmiskenbaar beïnvloedt het de nieuwe Laudrup/Rijkaard/ Cruijff vanzelf, direct of indirect. Vraag maar aan Viktor Fischer, Lucas Andersen, Youssouf Hersi en al die anderen. De een bezwijkt, de ander gaat zelf geloven dat hij een wereldwonder is."

De columnist heeft echter zijn twijfels wat Ajax nu zelf precies wil. "Het eigen vermogen van liefst 175 miljoen euro: het is grotendeels opgebouwd uit winsten op spelers, vaak zelf opgeleid en goed verkocht. Ajax is vermaard om zijn jeugdopleiding, en Ajax-talent is per definitie meer waard dan een jonge speler van PSV of Feyenoord. De onderliggende vraag is echter wat Ajax nu precies wil zijn: een commercieel succesvolle, eigenwijze talentenfabriek? Of bovenal een club die gewoon prijzen wint, die bijna elk jaar kampioen wordt? Bij elke andere topclub zou het antwoord op die vraag heel eenvoudig zijn. Bij Ajax niet."

Mossou is van mening dat het plan van Johan Cruijff om de club te laten runnen door oud-voetballers helemaal verkeerd uitpakt. "Het leek zo’n sympathiek idee van wijlen Johan Cruijff en zijn revolutionairen: een voetbalclub volledig laten runnen door oud-topvoetballers. Maar 6.542 ruzies en allerlei beschadigde clubiconen later weten we wel beter."

De historie hangt volgens Mossou ook als een molensteen om de nek van Ajax. "Bij geen Nederlandse club is de historie zo verweven met de realiteit van alledag als bij Ajax. Erik ten Hag kan nog zulke vooruitstrevende gedachten hebben, hij kan nog zo’n tactisch genie zijn: oh wee als hij niet voldoet aan de zogenoemde ‘kernwaarden’ van de club. Zelfs over Frank de Boer, de zeldzame trainer die nog wel eens kampioen werd, wordt bij Ajax schamper gesproken. Niet avontuurlijk en vrijzinnig genoeg."

De volgende factor is de trainerscarrousel in Amsterdam. Het is nooit goed genoeg. "Het profiel van de ideale Ajax-trainer is eigenlijk heel simpel. Hij ziet er goed uit, is verbaal feilloos, draagt een goed pak, kent een paar plat-Amsterdamse woordjes, werd geboren in de Watergraafsmeer, speelde als linksbuiten in de jeugdopleiding, is een regelrechte voetbalrevolutionair, staat garant voor weergaloos aanvallend voetbal, is vrienden met Sjakie Swart, De Telegraaf én Louis van Gaal, en hij wordt elk jaar kampioen. Tijd voor de volgende trainer, kortom. Deze kan echt niet – en de vorige ook niet. Laat staan de volgende."

De laatste reden waarom het steeds mis gaat is hoe er binnen Ajax werd gereageerd op het halen van de Europa League finale van vorig seizoen. "Die prestatie onder trainer Peter Bosz was voortreffelijk, en het bracht bovendien het geloof terug dat het kán, ook anno 2018 nog: als Nederlandse club een internationale finale halen. Maar het grootste gevaar was (en is) dat Ajax die finale zou zien als een direct gevolg van consistent beleid, van visie. Dat is onzin gebleken: hooguit was het een puzzel die opeens mooi in elkaar viel, met dank ook aan wat geluk en toeval, vormgegeven door een coach die een paar maanden later mocht vertrekken wegens ‘te eigenwijs’. De vraag of Ajax goed wordt geleid, is maar op één manier te meten: het aantal titels over een langere periode bezien."